Kredilerde Çevresel ve Sosyal Risk Yönetimi

Bankacılık sektöründe krediler, sektörün kaldıraç etkisinin en yoğun hissedildiği, en geniş sürdürülebilirlik etkisine sahip alandır. Yapı Kredi; hem çevre dostu, hem de içinde faaliyet gösterdiği toplum için sürdürülebilir değer yaratan ürün ve hizmetler geliştirmeyi hedefler. Finansmanını sağladığı projelerde, yasal gerekliliklerin ve Banka politikalarınca belirlenmiş olan gerekliliklerin ötesindeki çevresel ve sosyal standartların yerine getirilmesi zorunludur. Bu amaçla, 2016 yılında yapılandırılan Çevresel ve Sosyal Risk Değerlendirme Sistemi 2017 yılında hayata geçirilmiştir.

Mevcut iş süreçleri dahilinde, herhangi bir limit belirlenmeksizin gelen tüm kredi talepleri, Banka’nın Kredi Politikaları ile birlikte Sürdürülebilirlik Yönetim Sistemi kapsamında geliştirilmiş olan Çevresel ve Sosyal Politika’ya tabi tutulmaktadır. Tüm kredi talepleri, Çevresel ve Sosyal Politika kapsamında yer alan Finanse Edilmeyen Faaliyetler Listesi’ne göre değerlendirilir. Bu listede yer alan faaliyetler, hiçbir koşul altında Yapı Kredi tarafından finanse edilmez.

Bu politikalara ek olarak, Sürdürülebilirlik Yönetim Sistemi kapsamında geliştirilmiş olan “Kredilendirme Faaliyetlerinin Çevresel ve Sosyal Risklerinin Tespiti” prosedürü çerçevesinde, Yapı Kredi’den talep edilen yatırım tutarı 10 milyon dolar üzeri tüm yeni yatırım ve proje finansmanı kredileri ve finansal danışmanlık hizmeti verilen projeler, çevresel ve sosyal açıdan değerlendirmeye tabi tutulur. Bu inceleme, olağan kredi değerlendirme sürecinin bir parçası olup, kredi komitesine giden sürecin bir adımıdır. Kredilendirme Faaliyetlerinin Çevresel ve Sosyal Risklerinin Tespiti prosedürü kapsamında, projenin risk kategorisi belirlenir ve bu kategoriye uygun aksiyon ve izleme planları oluşturulur. Değerlendirme, Yapı Kredi Çevresel ve Sosyal Risk Değerlendirme (ÇSRD) Modeli üzerinden yapılır. Bu model, yerel mevzuatın yansıra aynı zamanda Uluslararası Finans Kurumu (IFC)’nin Çevresel ve Sosyal Sürdürebilirlik Performans Standartları’nı da dikkate alarak oluşturulmuş bir modeldir. Risk değerlendirme ve kategorizasyon işlemlerinin ana sorumluluğu Kurumsal ve Ticari Krediler Yönetimi’ndedir.

Çevresel ve Sosyal Risk Değerlendirme Modeli kapsamında kategorizasyon, yüksek, orta ve düşük risk seviyeleri olmak üzere üç kademede yapılmaktadır.

Kategori A: Çeşitli, geri döndürülemez veya görülmemiş boyutta, ciddi olumsuz çevresel veya sosyal risk ve/veya etkileri olabilecek iş faaliyetlerini temsil eder. Yapı Kredi Çevresel ve Sosyal Risk Değerlendirme Modeli’nde yüksek çevresel riske sahip projeleri ifade etmektedir.

Kategori B: Az sayıda, genelde proje yerine özgü, büyük ölçüde geri döndürülebilen ve halihazırda hafifletme tedbirlerinin uygulandığı, sınırlı olumsuz çevresel veya sosyal risk ve/veya etkileri olabilecek iş faaliyetlerini temsil eder. Yapı Kredi Çevresel ve Sosyal Risk Değerlendirme Modeli’nde orta çevresel riske sahip projeleri ifade etmektedir.

Kategori C: Minimum düzeyde veya sıfır çevresel veya sosyal risk ve/veya etkisi olan iş faaliyetlerini temsil eder. Yapı Kredi Çevresel ve Sosyal Risk Değerlendirme Modeli’nde düşük çevresel riske sahip projeleri ifade etmektedir.

Yüksek ve orta ¹ risk kategorisinde yer alan projeler için alınacak aksiyonlar ve gerçekleştirilecek izleme çalışmaları şöyledir:

• Yatırımcı, projenin Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği (ÇED) kapsamındaki dokümantasyonunu (ÇED Raporu, Proje Tanıtım Dosyası, görüş yazıları, kararlar, vb.) tamamlamalı ve tüm çevresel ve sosyal geçici izinlerini almış olmalıdır.
• Yatırımcı, yatırım süresince ÇED Raporu veya Proje Tanıtım Dosyasında belirtildiği ve onaylandığı şekliyle, çevresel ve sosyal önlemleri başarıyla uygulanmasını sağlayacak ve bu uygulamaların düzenli olarak yürütüldüğünü destekleyici dokümanlarla ortaya koyacaktır.
• Yatırıma dair tüm çevresel ve sosyal hususları takip etmek ve düzenli olarak raporlamak amacıyla, Banka dışından bağımsız bir Çevresel ve Sosyal Danışman/Uzman tarafından, Uluslararası Finans Kurumu (IFC)’nin Çevresel ve Sosyal Sürdürebilirlik Performans Standartları’na uygun bir Çevresel ve Sosyal Durum Değerlendirme/ Aksiyon ve İzleme Planı hazırlanacaktır.
• Yatırım yılda en az 1 kez Banka dışından bağımsız bir Çevresel ve Sosyal Danışman/Uzman tarafından saha ziyareti yapılarak izlenecektir. Yatırım tamamlandıktan sonra, operasyon döneminde 1 kez saha ziyaret edilerek izleme yapılacak ve yatırım takip edilecektir. Kredi sözleşmesine yatırımcının Aksiyon ve İzleme Planlarına uymasını talep eden sözleşme maddesi koyulacaktır.

Düşük risk kategorisinde yer alan projelerde de yatırımcının, tüm çevresel ve sosyal izinleri almış olduğuna dair kontroller gerçekleştirilir ve geçici izinler takip edilir. Kredi verilecek tesis ve müşteriye ait çevresel ve sosyal bulgular (varsa), en azından yılda 1 kez, yıllık kredi gözden geçirme toplantıları sırasında takip edilir.

Çevresel ve Sosyal Risk Değerlendirme Modeli’ne ait uygulama sonuçları yıllık olarak raporlanır. Raporlama sonuçları, ilgili faaliyet yılının tamamlanmasını takip eden ilk bir ay içerisinde açıklanır. Uygulama sonuçları, yıllık Sürdürülebilirlik Yönetim Sistemi Değerlendirme Toplantısı’nda Sürdürülebilirlik Komitesi’ne sunulur.

Yıllık uygulama sonuçları kapsamında,

• Çevresel Sosyal Politika ve Finanse Edilmeyen Faaliyetler Listesi’yle uyumsuzluk nedeniyle Çevresel ve Sosyal Risk Değerlendirme Modeline tabi tutulmadan direkt olarak reddedilen proje sayısı,
• Sistem kapsamında değerlendirilen proje adedi ve tahsis edilen toplam kredi limiti,
• Sistem kapsamında değerlendirilen projelerin risk değerlendirmesi dağılımı raporlanır.

2017 yılında hayata geçen Çevresel ve Sosyal Risk Değerlendirme Modeli kapsamında gerçekleşen değerlendirme sonuçlarına Sürdürülebilirlik Raporundan ulaşabilirsiniz.

Çevresel Sosyal Politika ve bu politikanın ekinde bulunan Finanse Edilmeyen Faaliyetler Listesi’ne buradan ulaşılabilir.

Yapı Kredi, Çevresel ve Sosyal Risk Değerlendirme (ÇSRD) Modeli’nin etkinliğini iç denetimler ve portföy yöneticileri başta olmak üzere modelin uygulanmasından sorumlu olan tüm ekiplere düzenli olarak verilen eğitimler aracılığıyla yakından takip etmektedir. Banka’nın tüm şubelerinde bulunan portföy yöneticilerine ve diğer ilgili ekiplerin tamamına verilen eğitimler toplamda 1.700'den fazla banka çalışanına tanımlanmıştır. Bu eğitimler; ÇSRD Modeli'nin çalışma mekanizmasının ilgili ekiplerce benimsenmesi ve çevresel-sosyal etkilerin kredi riski değerlendirme süreçlerine entegrasyonu konusunda kapasite gelişiminin sağlanması amacıyla geliştirilmiştir. Yapı Kredi, ÇSRD Modeli’nin uygulanmasına yönelik ilk iç denetimi 2021 yılında gerçekleştirmiştir ve ÇSRD Modeli’nin üç yılda bir düzenli olarak iç denetime tâbi tutulması planlanmıştır. İlgili denetim süreçleri kapsamında sistemin işlerliğinin uygun ve yeterli olup olmadığı incelenmekte ve olası gelişim önerileri belirlenerek takip edilmektedir.

Yapı Kredi, sürdürülebilir iş yapış şekillerini teşvik etmek ve gelecek nesiller için katma değer yaratan ekonomik faaliyetlere olanak sağlamak adına müşterileriyle birlikte sorumluluk almaktadır. Bu bağlamda, müşterilerinin çevresel, sosyal ve yönetişim (ÇSY) performansını geliştirmesini desteklemek amacıyla çalışmalarını müşterileriyle aktif etkileşim halinde yürütmektedir. Yapı Kredi, müşterilerini bilgilendirmek amacıyla webinarlar, podcast serileri, basında yer alan röportajlar, haberler ve kamuya açık olarak yayınlanan raporları olmak üzere çeşitli iletişim kanalları aracılığıyla müşterileriyle etkileşime geçmektedir. Yapı Kredi, söz konusu iletişim kanalları aracılığıyla bugüne kadar 6 milyonu aşkın müşterisine ulaşmıştır ve müşterilerini ÇSY konularında bilgilendirmiştir.

¹ Orta risk kategorisindeki projeler için Aksiyon ve İzleme Planı hazırlanması gerekliliği Kurumsal ve Ticari Krediler Yönetimi ekibindeki Çevresel ve Sosyal Sürdürülebilirlik Risk Uzmanı tarafından belirlenir. Banka dışından bağımsız bir Çevresel ve Sosyal Danışman/Uzman ile çalışılmamasına karar verilmesi halinde yatırım ve işletme dönemlerinde çevresel ve sosyal izleme çalışmaları, Çevresel ve Sosyal Sürdürülebilirlik Risk Uzmanı tarafından yürütülür. Yatırım dönemi boyunca yılda en az 1 kez ve yatırım tamamlandıktan sonra da 1 kez olacak şekilde saha ziyareti yapılarak izleme çalışmaları yürütülür.