Etnografik Eserler

Etnografik Eserler Koleksiyonu

Türk-İslam kültürüne ait eserlerin muhafaza edildiği etnografya bölümünde 16. yüzyıldan itibaren farklı yüzyıllara tarihlenen binin üzerinde seçkin eser bulunuyor. Müzenin bu bölümünde gösterime sunulan eserler tombaklar, gümüşler, cep saatleri ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e ait kişisel eşyalar olmak üzere dört bölüme ayrılıyor.

Tombak Eserler

Üzeri altınla kaplanan bakır eşyalara tombak denilmektedir ve Osmanlı’da 16. yüzyıldan itibaren hem sivil hem askeri alanda yoğunlukla kullanılmıştır. Başlarda Osmanlı saray mensupları ve ordunun üst düzey komutanları için üretilen tombak eşyalar, zamanla bütün varlıklı kesimin de günlük hayatına nüfuz etmiştir. Osmanlı’da askeri alanda miğferler, at alın zırhları ve kalkanlar başta olmak üzere birçok teçhizat tombaktan yapılırdı. Tombağın askeri alana kıyasla daha yoğun kullanıldığı sivil hayatta ise mutfak gereçlerinden temizlik eşyalarına, aydınlatma gereçlerinden evlerdeki süs eşyalarına kadar birçok eşya tombaktan üretildi. Yapı Kredi Müzesi’nde bu gündelik eşyalar arasından; tabaklar, kapaklı sahanlar, şekerlikler, kahve fincan zarfları, kâseler, meyve kapları, tepsiler, ibrikler ve şamdanlar gösterime sunulmaktadır.

Gümüş Eserler

Yumuşak bir maden olması nedeniyle soğuk haldeyken de işlenmeye müsait olan gümüş, M.Ö. 4. binyıldan itibaren hammadde olarak kullanılmaya başlandı. İlk olarak süs eşyası yapımında kullanılmış olsa da işlenme kolaylığı nedeniyle zaman içinde pek çok farklı alanda kendine yer edindi. Osmanlı’da ise gümüş, günlük hayatta kullanılan pek çok eşyanın, süs eşyalarının ve savaş malzemelerinin üretiminde sıklıkla tercih edilen bir maden oldu. Gümüş eşyalar gündelik kullanımda yaygın olarak görülürken, bu eşyaların üretim teknikleri zamanla çeşitlendi ve süslemeleri de zenginlik kazandı. Müzede bilezik, küpe, kolye, tepelik, kemer gibi takı ve aksesuarların yanı sıra sahan, kupa, ibrik, leğen, güğüm, şamdan, divit, hamam tası, gülabdan, buhurdan, çaydanlık ve fincan zarfı gibi pek çok farklı gümüş eşya yer almaktadır.

Cep Saatleri

Tarihteki en eski örneklerinin güneş saati formuyla kullanıldığı bilinen saatler, insanlık ilerledikçe biçimsel farklılıklardan geçti. Su saatlerinden kum saatlerine, mum saatlerinden mekanik saatlere uzanan çeşitlilik, insanın zamanı bölümlendirerek toplumlar ve kültürler arası ortak bir dil oluşturulmasına katkı sağladı. Osmanlı’da saat üretimi ve tamiri için yetişen ustalarla birlikte saatçilik de bir meslek dalı haline geldi. Ustadan çırağa geçen bir zanaat dalı olarak saatçilik, Osmanlı’nın her döneminde ilgi gördü ve buna bağlı olarak da gelişti. Gezginlerin 17. yüzyıla dek kullandığı ve zamanın, güneşin yükseklik açısından yararlanarak belirlendiği taşınabilir güneş saatlerinin yerini zamanla cep saatleri aldı. Yapı Kredi Müzesi koleksiyonunda yer alan saatlerin çoğu, Osmanlı için Avrupa’da üretilmiş çeşitli markalardaki cep saatlerinden oluşur.