Dünya, uzay yarışı terimini ilk olarak Soğuk Savaş döneminde duydu. ABD ve SSCB’nin hem politik hem de teknolojik olarak birbirlerine karşılık vermeleri uzay teknolojisinin kullanımını içeriyordu. Aynı zamanda amaç, olası bir savaş durumunda karşı tarafın moral ve motivasyonunun çökertilmesiydi. Bu resmi olmayan mücadele 1957-1975 arasında gerçekleşti.
Astrofizikçi Dr. Zoë Leinhardt, 2022 yılının, birçok ülkeyi kapsayan farklı ve yeni bir uzay yarışının başlangıcı olduğuna inanıyor. Leinhardt’a göre Ay’a yapılacak bu görevler hem en son teknolojiyi hem de işbirliklerini test etmeyi amaçlıyor.
Ayrıca tek ve nihai amaç Ay üzerinde yapılacak keşifler değil. Ay'da bir uzay istasyonu kurmak, kızıl gezegen Mars'a yapılacak mürettebatlı misyonlara giden yolda sadece bir adım. NASA’nın dışında Japonya, Güney Kore, Hindistan, Rusya ve Birleşik Arap Emirlikleri de 2022 yılında kendi Ay görevlerini başlatacak. Biz de bu yeni uzay yarışının detaylarına sizler için hazırladığımız yazımızda beraber bakacağız.
Nasa'nın Artemis-1 Misyonu ve Capstone
NASA Ay’da, astronotların ikamet edebilecekleri Artemis ana kampını kurmayı ve Ay yörüngesinde bir Gateway inşa etmeyi planlıyor. NASA'nın iddialı Artemis uzay programı, insanları 2025 yılına kadar Ay’a götürmeyi hedefliyor. NASA bu girişimlerin, robotlarının ve astronotlarının her zamankinden daha fazlasını keşfetmesine ve daha fazla bilimsel araştırmaya olanak sağlayacağını belirtiyor. Artemis-1 misyonu önce yakıt sızıntısı ve ardından motor problemi nedeniyle ertelenmişti ancak önümüzdeki günlerde yeni bir fırlatma planlanıyor. Capstone ise Artemis programının keşif görevi olarak adlandırılıyor. Buradaki amaç ise gelecekteki yolculuklarda astronotların güvenliğini sağlamayı içeriyor.
Hindistan ve Chandrayaan
Diğer ülkeler ve şirketler de bu yıl gözünü Ay'a dikti. İlk Ay’a iniş görevinin başarısız olmasından iki yıl sonra, Hindistan Uzay Araştırmaları Organizasyonu (ISRO), "Chandrayaan-3" adlı bir Ay keşif görevi planlıyor. Ay gezgini ve sabit bir iniş aracı taşıyan uzay aracı, 2022'nin üçüncü çeyreğinde fırlatılacak. Gezici, Ay'ın yüzey bilgisinin araştırılmasına yardımcı olacak ve Ay'ın görüntülerini Dünya'ya gönderecek. Chandrayaan-3 ayrıca Ay’ın karanlık yüzüne bir gezici indirmek için de kullanılacak.
Japonya’nın iddialı projeleri ve BAE
Japonya'nın iki iddialı Ay projesi var. Japon Uzay Araştırma Ajansı (JAXA), Nisan 2022'de Ay'a bir iniş aracı fırlatmayı planlıyordu fakat bazı teknik sıkıntılar sebebiyle fırlatma 2023’e ertelendi. SLIM olarak adlandırılan bu araç, hassas iniş tekniklerini kullanacak ve özel tanıma sistemleri teknolojisini uygulayarak Ay’ın kraterleri hakkında veri toplayacak. XRISM uzay teleskobu da bu araçta yer alacak.
Diğer proje ise Japon uzay şirketi ispace’in bu yılın ikinci yarısında Ay'a bir iniş aracı göndermesini içeriyor. Mission 1 (M1), Hakuto-R iniş aracını kullanacak. Japon şirketin görevlendireceği diğer gezici ise Birleşik Arap Emirlikleri'nden (BAE) geliyor. İsmi Rashid olan bu dört tekerlekli araç Ay'ın toprağını test etmekten sorumlu olacak.
Rusya ve Güney Kore
Rusya 2022 Ay misyonunu Luna 25 olarak adlandırıyor. Bu misyon, ülkenin 45 yıl sonra Ay yüzeyine gerçekleştireceği ilk proje ve Ay'ın güney kutbuna inen ilk görev olacak. Bu alan ayrıca NASA'nın mürettebatlı Ay misyonları için düşündüğü alan ile aynı. Rusya Federal Uzay Ajansı Roskosmos, fırlatmanın bu yılın Eylül ayı sonunda yapılmasını planlıyordu ancak son testler sırasında bir enstrümanın başarısız olması nedeniyle Eylül'den 2023'e ertelenebileceği söyleniyor.
Korea Pathfinder Lunar Orbiter (KPLO) ise Güney Kore’ninKore Havacılık ve Uzay Araştırma Enstitüsü tarafından Ağustos 2022’de Ay’a fırlatıldı ve Güney Kore'nin Ay’a giden ilk girişimi oldu. Kore Havacılık ve Uzay Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen KPLO, SpaceX'in Falcon 9 roketiyle fırlatıldı ve Aralık ayına kadar Ay yörüngesine ulaşması planlanıyor. Ay’ın jeolojisini keşfetmek ve kimyasal yapısını incelemek için bir yıl harcayacak.