Günümüzde, özellikle pandemi sonrası, birçok kişi kariyerlerini internet üzerinden yönlendirme yoluna gidiyor. Böylelikle; işverenden bağımsız çalışma olarak bilinen freelance çalışma, kişisel ve mesleki hayat arasında denge kurmak isteyenler için popüler bir alternatif haline geliyor. Ayrıca, bu esnek çalışma biçimi, seyahat etme özgürlüğü ve aile ile daha fazla zaman geçirme imkânı gibi pek çok avantaj sunuyor.
Bu yazımızda, freelance çalışmanın ne olduğunu, nasıl başlanacağını ve çeşitli freelance iş modellerini ele alacağız.
Freelance nedir?
Freelance, bireylerin tam zamanlı bir işverene bağlı kalmaksızın, müşteriler için belirli görevleri yerine getirdiği bir çalışma biçimidir. Bu yöntemle çalışan kişiler olarak bilinen freelancer’lar, bağımsız yükleniciler olarak, belirlenen bir ofis programına uymadan, çeşitli müşterilerle esnek bir şekilde çalışabilirler. Bu, onlara özgürlük ve işlerini kendi tercihlerine göre şekillendirme imkanı verir.
Freelancer’lar farklı şirketler veya birden fazla müşteri için bağımsız olarak çalışabilirler. Tam zamanlı istihdamın aksine freelancer’lar, müşteriler için talep üzerine çalışır ve ihtiyaç duyulduğu anda mal ve hizmet sunarlar.
Freelancer olmak
Freelance kariyeri, freelancer ile müşteri arasında kurulan etkili iletişim ve müzakerelerle gerçekleşir. Freelancer’lar, uzmanlık alanlarına göre hizmetler sunarken, freelance iş bulma platformları bu süreci kolaylaştırır.
Freelance çalışırken bir banka hesabınızın olması önemlidir. Bu hesap, müşterilerinizden gelen ödemeleri almanız ve finansal işlemlerinizi sorunsuz yürütebilmek için gerekir. Dilerseniz Yapı Kredi web sitesinden banka hesabı açma işlemlerinizi kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz.
Freelance çalışırken dikkate almanız gerekenler
Başarılı bir freelance kariyeri için, sektörünüze uygun araç ve yazılımlara yatırım yapmanız, bir portföy oluşturmanız ve vergi yükümlülüklerinizi iyi anlamanız gerekir.
-
Örneğin, bir grafik tasarımcıysanız muhtemelen Adobe Creative Suite aboneliğine veya bir fotoğrafçıysanız; kameralara, aydınlatma ekipmanlarına ve yazılımlara ihtiyacınız olabilir.
-
İlk başladığınızda bir portföy oluşturmanız gerekir. Bu, müşterilerle anlaşırken sizi neden seçmeleri gerektiği konusunda yardımcı olur.
-
Bağlantıları kurmak zaman alır ve üstleneceğiniz ilk birkaç projede daha düşük bir ücret talep etmeniz gerekebilir.
-
Dikkate alınması gereken bir diğer gider ise vergilerdir. Her türlü serbest meslek yani freelance faaliyetinden doğan kazanç serbest meslek kazancıdır ve vergilendirilmelidir.
-
Serbest meslek kazancı elde eden mükelleflerin vergilendirilmesine yönelik olarak; serbest meslek kazancının tanımı, özellikleri, tespiti ve serbest meslek kazancından telif hakkı ve ihtira beratı kazanç istisnası, indirilebilecek giderler, Defter Beyan Sistemi üzerinden beyannamenin verilme zamanı ve verginin ödenmesi ile serbest meslek kazancının beyanına ilişkin açıklamaları Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan mutlaka kontrol edilmesi gerekir.
Freelance iş modelleri nelerdir?
Ufak çaplı ve geçici projelerden, uzun vadeli ve tam zamanlı projelere kadar çeşitlilik gösteren birçok iş kolunda hizmet verebilirsiniz ancak en çok freelance çalışanın işe alındığı alanları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
-
Muhasebe ve finans
-
Müşteri hizmetleri
-
Çeviri hizmetleri
-
Grafik tasarım ve illüstrasyon
-
Pazarlama, medya ve halkla ilişkiler
-
Bilgisayar ve bilgi teknolojileri
-
İnsan kaynakları
-
Eğitim ve öğretim
Freelance çalışmanın avantajları ve dezavantajları
Her işin artıları ve eksileri vardır ancak bunların farkında olmak, artılarla işinizi geliştirmenizi eksilere karşı da hazırlıklı olmanızı sağlar.
Avantajlar
İş yükünüzü ayarlayabilmek, çalışmak istediğiniz müşterileri seçebilme lüksü ve geliriniz üzerinde kontrole sahip olmak, freelance çalışmanın önemli avantajları arasındadır. Ayrıca, uzmanlık seviyenize bağlı olarak yarı zamanlı çalışırken neredeyse tam zamanlı bir işte çalışıyor gibi para kazanabilirsiniz. Esneklik ve uzaktan çalışma ise freelance çalışmanın diğer avantajları arasında yer alır. Çoğu zaman freelance projeler üzerinde, seçtiğiniz saatlerde seçtiğiniz yerde çalışabilirsiniz. Ancak, uymanız gereken teslim tarihlerinin olduğunu unutmayın.
Dezavantajlar
Çalışma tarzınızın üzerinde kontrol sahibi olmanız elbette ek sorumlulukları da beraberinde getirir. Bazıları için bu sorumluluklar bir dezavantaj olarak kabul edilebilir. Freelance çalışsanız da bir iş sahibi olacağınız için vergiler, faturalar, alınan ödemeler hakkında bilgi sahibi olmanız, kendi sağlık sigortanızı yaptırmanız ve işinizi tamamlamak için ihtiyacınız olan yazılım ve teknolojileri satın almanız gerekir.
Freelance çalışmanın bir başka dezavantajı ise bazı aylar hiç ara vermeden çalışmanız gerekirken, sonraki aylarda tamamen günlerinizi boş geçirebilirsiniz. Bir müşteriye işin devamlılığı konusunda güvenirken birdenbire artık size ihtiyaç duymadıklarını fark edebilirsiniz. Dolayısıyla freelance çalışma, parayı iyi yönetme ve sürekli yeni müşteriler bulma sorumluluğunu da beraberinde getirir.