Cinsiyet eşitliği, ekonomik katılım ve karar alma da dahil olmak üzere, cinsiyete bakılmaksızın kaynaklara ve fırsatlara eşit erişim kolaylığı ve cinsiyetten bağımsız olarak farklı davranışlara, isteklere ve ihtiyaçlara eşit değer verme durumu olarak tanımlanabilir. Cinsiyet eşitliği, temel bir insan hakkı olmasının yanı sıra, sürdürülebilir kalkınmaya sahip barışçıl toplumlar elde etmek için esastır.
Ne yazık ki Birleşmiş Milletler Kadın Birimi, erkekler ve kadınlar arasında tam hak ve fırsat eşitliğini sağlamak için daha kat edilmesi gereken uzun bir yol olduğu konusunda uyarıyor. Bu nedenle, cinsiyete dayalı toplumsal şiddetin çok yönlü biçimlerine son vermek için hem kadınlar ve erkekler hem de çocukların kaliteli eğitim ve sağlığa, ekonomik kaynaklara ve siyasi hayata katılıma eşit erişim sağlamaları büyük önem taşıyor.
Cinsiyet eşitliği elbette bir tanımdan ibaret değil. Birçok kavramı da beraberinde getiriyor. Bu makalemizde tüm bu kavramları derinlemesine inceliyoruz.
Cinsiyet eşitliği ve kadınların güçlendirilmesi arasındaki fark nedir?
Cinsiyet eşitliği, kadınlara ve erkeklere adil olma sürecidir. Adaleti sağlamak için, kadınların ve erkeklerin eşit şartlarda faaliyet göstermelerini engelleyen tarihsel ve sosyal dezavantajlarını telafi edecek stratejiler mevcut olmalıdır. Eşitlik eşitliğe yol açar. Cinsiyet eşitliği, kadın ve erkeklerin sosyal olarak değerli mallardan, fırsatlardan, kaynaklardan ve ödüllerden eşit şekilde yararlanmasını gerektirir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin olduğu yerlerde, karar verme, ekonomik ve sosyal kaynaklara erişim ile ilgili olarak dışlanan veya dezavantajlı olanlar genellikle kadınlardır. Bu nedenle, cinsiyet eşitliğini teşvik etmenin kritik bir yönü, güç dengesizliklerini belirlemeye, düzeltmeye ve kadınlara kendi hayatlarını yönetmeleri için daha fazla özerklik vermeye odaklanarak kadınların güçlendirilmesidir.
Cinsiyet eşitliği, kadın ve erkeğin aynı olması anlamına gelmez, sadece fırsatlara erişimin ve hayattaki değişikliklerin cinsiyetlere bağımlı olmadığı veya cinsiyetler tarafından kısıtlanmadığı anlamına gelir.
Toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak hem kadınların hem de erkeklerin yaşama eşit ortaklar olarak katılabilmelerini, özel ve kamusal düzeyde kadınların güçlendirilmesini gerektirir.
Kalkınma programları tasarımı ve uygulamasında toplumsal cinsiyet kaygısı
Nüfus ve kalkınma programlarını tasarlarken ve uygularken toplumsal cinsiyet kaygılarını dikkate almak iki nedenden dolayı önemlidir. Birincisi, kadın ve erkeğin rolleri arasında farklılıklar vardır ve bu farklılıklar farklı yaklaşımlar gerektirir. İkincisi, kadın ve erkek arasında sistematik bir eşitsizlik vardır. Ayrıca, kadınlar toplumlarını ve kendi yaşamlarını şekillendiren karar alma süreçlerinde sistematik olarak yeterince temsil edilmemektedir.
Bu eşitsizlik kalıbı, nüfusunun yarısının fırsatlarını sınırladığı için herhangi bir toplumun ilerlemesi konusunda bir kısıtlamadır. Kadınların tam potansiyellerine ulaşmaları kısıtlandığında, bu potansiyel bir bütün olarak tüm toplumda kaybolur. Program tasarımı ve uygulaması, bu faktörlerden en az birini veya her ikisini de ele almaya çalışmalıdır.
Cinsiyet eşitliği neden önemlidir?
Cinsiyet eşitliği, özünde sürdürülebilir kalkınmayla bağlantılıdır ve herkes için insan haklarının gerçekleştirilmesi adına hayati önem taşır. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin genel amacı, kadınların ve erkeklerin yaşamın her alanında aynı fırsatlara, haklara ve yükümlülüklere sahip olduğu bir toplum yaratmaktır. Kadın ve erkek arasındaki eşitlik, her iki cinsin de güç ve etki dağılımını eşit olarak paylaşabildiği durumlarda var olur. İş veya iş kurma yoluyla finansal bağımsızlık için eşit fırsatlara sahip olmak; eğitime eşit erişim, ev ve çocuklar için sorumluluğu paylaşma ve hem işte hem de evde zorlama, yıldırma ve cinsiyete dayalı şiddetten tamamen uzak olmayı örnek verebiliriz.
Bu nedenle, cinsiyet eşitliğini teşvik etmenin en kritik kısmı, güç dengesizliklerini belirlemeye, düzeltmeye ve kadınlara kendi hayatlarını yönetmeleri için onlara daha fazla özerklik vermeye odaklanarak kadınların güçlendirilmesidir.