Sürdürülebilir gıda sistemi nedir?
Sürdürülebilir gıda sistemleri (SGS); insanlara sağlıklı gıda sağlayan ve gıdaları çevreleyen çevresel, ekonomik, sosyal sistemler üzerinde sürdürülebilir etkilere sahip sistemler olarak karşımıza çıkıyorlar. Sürdürülebilir tarım uygulamalarının ve sürdürülebilir gıda dağıtım sistemlerinin geliştirilmesi, sürdürülebilir beslenme oluşturulması, sistem genelinde gıda atıklarının azaltılması ile başlayan sürdürülebilir gıda sistemleri; tarım uygulamaları, hammadde kaynakları, besinlerde bulunan hammaddelerin fazlalığı gibi konularda sürekli gelişimi ve değişimi içeriyor.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne göre sürdürülebilir gıda sistemi, gelecek nesiller için; ekonomik, sosyal, çevresel temellerden ödün vermeyecek şekilde gıda güvenliğini ve beslenmeyi sağlıyor. Amerikan Halk Sağlığı Derneği (APHA) ise sürdürülebilir gıda sistemini; mevcut gıda ihtiyaçlarını karşılamak için sağlıklı gıda sağlarken, nesillere çevreye en az olumsuz etki yapacak şekilde gıda sağlayabilen ve sağlıklı ekosistemleri koruyan sistemler olarak görüyor. Sürdürülebilir bir gıda sistemi, yerel üretim ve dağıtım altyapılarını teşvik ediyor, besleyici gıdaları herkes için erişilebilir ve uygun fiyatlı hale getiriyor; aynı zamanda insancıl ve adil bir yaklaşımla çiftçileri, diğer çalışanları, tüketicileri, toplulukları koruyor.
Sürdürülebilir gıda sistemleri; çevreye, üretim yapılan alandaki kişilere ve ülkelere en az düzeyde etki yaratmayı amaçlıyor. Hem verimliliği hem de sağlıklı üretimi hedefleyen bu sistemler dünyayı ve dünyanın geleceğini kurtarmak için planlanıyor.
Sürdürülebilir gıda kapsamında hazırlanan “Şeker Azaltma Rehberi”
Sürdürülebilir gıda konusunda çeşitli çalışmalar sürerken; Sağlık Bakanlığı ile Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu (TGDF) iş birliğinde hazırlanan “Şeker Azaltma Rehberi” de bu çalışmalara örnek olabilecek çalışmalardan biridir. Bu doğrultuda 2025 yılına kadar çikolata, şeker, gofret ve alkolsüz içeceklerde şeker kullanımı %10 azaltılacak. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü ile Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu’nun (TGDF) 2020’de imzaladığı “Şeker Azaltma İş Birliği Protokolü” kapsamında hazırlanan “Türkiye Şeker Tüketimini / Kullanımını Azaltma Rehberi” çevrim içi olarak düzenlenen bir toplantıyla kamuoyuna tanıtıldı.
Gıda üreticisi firmaların da şeker tüketiminin azaltılması için gönüllü taahhütte bulunduğu ve onlarla iş birliği içinde hazırlanan bu rehber kapsamında 2025 yılına kadar tedrici olarak %10 şeker azaltmasına gidilecek gıdaları aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:
2025 yılına kadar %10 şeker azaltması yapılacak gıdalar
-Çikolata ve şekerler, gofretler, enerji barları, tatlı soslar ve tatlılar (Kakao ve Çikolata Ürünleri Tebliği kapsamında tanımlanan ürünler, şekersiz tatlılar, sakız hariç tüm şekerleme ürünleri, çikolatalı ve kakaolu tüm sürülebilir ürün çeşitleri, diğer tatlı sandviç sosları, fındık/fıstık/badem vb. ezmeler)
-Hafif fırıncılık ürünleri (tahıllı barlar da dahil tüm tatlı bisküvi çeşitleri, glutensiz bisküviler, kruvasan, kurabiye, pandispanya, waffle ürünleri, meyveli paylar, tatlı çörekler, kek karışımları, pastanecilik ürünleri)
-Alkolsüz içecekler
-Yenilebilir Buzlar (Dondurma, dondurulmuş yoğurt, buzlu şekerlemeler (meyveli buzlar) ve sorbeler), kahvaltılık gevrekler
-Çeşnili fermente süt ürünleri