İklim değişikliği üzerinde en çok etkisi olan faktörlerden biri, şehirlerin ısınması ve şehirlerin ısınmasına neden olan en büyük etkenlerden biri de ironik bir şekilde şehirleşmenin kendisi. Dolayısıyla şehirlerde, iklim değişikliklerini belirgin olarak hissedebilmek mümkün.
Şehirlerde dikkat çeken bu sıcaklık artışı “şehir ısı adası” olarak adlandırılıyor ve şehirlerin üzerinde meydana gelen ısı adacıkları büyük şehirlerde yaşayanlar için oldukça rahatsızlık verici bir hal alıyor. Bu nedenle şehirlerdeki ısınmayı düşürebilmek ve daha fazla ısınmanın önüne geçmek büyük önem taşıyor. Peki şehirleşme bu sıcaklık artışında nasıl bir rol oynuyor? Gelin, birlikte bakalım…
Şehirleşmenin sıcaklık artışındaki rolü nedir?
1.Şehir yapılarında kullanılan malzemeler
Şehirlerdeki ısı adacıklarının en temel nedenlerinden birinin, şehirlerdeki yapılarda kullanılan malzemeler olduğunu söyleyebiliriz. Yüzey malzemelerinde kullanılan beton, taş, cam, asfalt gibi malzemeler ısıyı emici özelliğe sahiptirler ve gün boyunca güneş enerjisini depolayıp sonrasında geri verirler. Böylece bu yapı malzemelerinin yansıttıkları sıcaklıklar şehirlerde yaşayanlar tarafından caddelerde, parklarda vb. aşırı derecede hissedilir.
2.Yüzey malzemelerindeki koyu renkler
Şehirlerdeki yüzeylerin malzemelerinde kullanılan koyu renkler, sıcaklık artışının önemli bir nedenidir. Beton, taş, cam, asfalt gibi malzemelerin koyu renkleri ve aynı zamanda da mat ve pürüzlü yüzeyleri, ısıyı reflektör gibi emerek depolar. Örneğin gün boyu güneşi çeken siyah asfalt, güneş battıktan sonra da ısı vermeye devam eder.
3.Gökdelenlerin varlığı
Şehirleşmenin getirdiği binaların geometrisi ve gökdelenlerin varlığı, ısı adacıklarının oluşmasında etkilidir. Güneşin etkisiyle çabuk ısınan beton yığınları depoladıkları ısıyı uzun süre muhafaza edebilirken, yüksekliği fazla olan binalar rüzgarın hızını keserek hava akımını engellerler. Bu binalar aynı zamanda, güneş ışınlarını farklı şekilde yansıtarak sıcaklık farkı yaratırlar. Güneş radyasyonunun binalardaki farklı materyaller üzerinde uğradığı değişimler, şehirlerde bölgesel olarak farklı iklimlere sebep olurlar.
4.Binalarda kullanılan kaloriferler ve klimalar
Binalarda kullanılan kaloriferler ve klimalar da sıcaklığı artırmada etkilidir. İçeriyi soğutan klimalar, ısıyı dışarıya yayarak sıcaklık artışına katkıda bulunurlar.
5.Motorlu taşıtlar
Trafiğin yoğun olduğu şehirlerdeki motorlu taşıtlar da yine ısınmayı artıran sebepler arasında yer alırlar.
6.Göç ve nüfus artışı
Büyük şehirlere göçün çoğalması ve hızla artan nüfus beraberinde; artan enerji tüketimini, ulaşım araçlarının artışını ve çevre tahribatını getirir. Hatta insanların vücutlarından yayılan ısı da sıcaklık artışı üzerinde etkili olur.
7.Yer altına inemeyen yağmur suyu
Yağmur suyunun beton ve asfaltla kaplanan yüzeylerden dolayı yer altına inemeyip akışa geçmesi sıcaklık artışına sebep olan faktörlerdendir.
8.Bitki örtüsünün tahribatı
Bitki örtüsünün tahrip edilmesi yağışları da azaltan bir faktör olduğundan, sıcaklığı olumsuz yönde etkiler.
9.Hava kirliliği
Şehirleşmenin ve sanayileşmenin bir getirisi olan hava kirliliği sıcaklık artışını etkileyen bir diğer etkendir.
10.Şehirlerdeki düşük albedo değerleri
Soğurulan miktara kıyasla yansıyan elektromanyetik radyasyon miktarını tanımlayan albedo değeri, şehirlerde düşüktür ve bu da yüksek net radyasyona, bununla doğru orantılı olarak da sıcaklık artışına sebep olur.