Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (CSRD), şirketlerin sürdürülebilirlik performanslarını belirli standartlara göre raporlamasını zorunlu kılan bir direktiftir. Bu direktif, şirketlerin finansal olmayan performanslarını şeffaf bir şekilde paylaşmalarını ve sürdürülebilirlik alanındaki faaliyetlerini paydaşlarına bildirmelerini sağlar.
Avrupa Birliği, 2014 yılında yayımladığı Finansal Olmayan Raporlama Direktifi'ni (NFRD) güncelleyerek 2022 sonunda CSRD’yi yayımlamıştır. Bu yazımızda CSRD ile ilgili bilmeniz gerekenleri paylaşacağız.
Finansal Olmayan Raporlama Direktifi (NFRD) nedir?
NFRD, 500'den fazla çalışanı bulunan belirli büyük şirketleri ve grupları kapsayacak şekilde oluşturulmuştur. Bu direktif; yatırımcılara ve diğer paydaşlara gelişimleri, performansları ve konumları ile faaliyetlerinin etkisi hakkında daha eksiksiz bir resim sunmak için ilgili finansal olmayan bilgileri açıklamalarını zorunlu hale getirmiştir.
Şirketler ilk kez 2018 yılında, 2017 mali yılını kapsayacak şekilde direktife uygun raporlama yapmak zorunda kalmıştır. Direktifin sadece büyük şirketler ve gruplar tarafından uygulanıyor olması ve paylaşılan bilgilerin üçüncü taraflarca doğruluğunun kontrol edilmesinin zorunlu olmaması, NFRD'nin "yetersiz ve güvensiz" olarak algılanmasına yol açmıştır.
CSRD kimleri kapsamaktadır?
-
Hâlihazırda NFRD'ye tabi olan ve en az 500 çalışanı olan büyük kuruluşlar: 500’den fazla çalışanı olan; AB düzenlemelerine tabi piyasada işlem gören menkul kıymetlere sahip büyük AB “kamu yararına çalışan kuruluşlar”, AB kredi kuruluşları ve AB sigorta şirketleri
Raporlama tarihi:1 Ocak 2024 tarihinden itibaren geçerli olacak olup, 2024 mali yılı raporlamalarını 2025 yılında sunacaklardır.
-
Büyük AB şirketleri: Hem halka açık hem de halka açık olmayanlar dâhil olmak üzere art arda son iki finansal yılda aşağıdaki kriterlerden en az ikisini karşılayan büyük AB şirketleri
-250'den fazla çalışanı olan şirketler
-40 milyon Avro'nun üzerinde net ciroya sahip şirketler
-20 milyon Avro'dan fazlabilanço toplamına sahip şirketler
Raporlama tarihi:1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olacak olup, 2025 mali yılı raporlamalarını 2026 yılında sunacaklardır.
-
AB tarafından düzenlenen piyasalarda listelenen menkul kıymet sahibi şirketler: Menkul kıymetleri (100.000 Avro’dan düşük veya eşdeğeri borç senetleri dâhil) AB'de düzenlenmiş bir piyasada işlem gören (mikro işletmeler hariç) ve son iki mali yılda aşağıdaki kriterlerden en az ikisini karşılayan diğer AB ve AB dışı şirketler
-Bilanço toplamı 450.000 Avro’nun üzerinde olan şirketler
-Net cirosu 900.000 Avro'nun üzerinde olan şirketler
-10 veya daha fazla çalışana sahip olan şirketler
Raporlama tarihi:1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olacak olup, 2025 mali yılı raporlamalarını 2026 yılında sunacaklardır.
-
Borsada işlem gören AB KOBİ'ler: AB’de listelenen "KOBİ'ler" (AB'de düzenlenmiş bir pazarda listelenen AB dışı KOBİ'ler dahil), küçük kredi kuruluşları ve bağlı sigorta şirketleri
Raporlama tarihi:1 Ocak 2026 tarihinden itibaren geçerli olacak olup, 2026 mali yılı raporlamalarını 2027 yılında sunacaklardır.
-
AB içinde konsolide veya bireysel düzeyde yıllık net cirosu son iki ardışık mali yılda 150 milyon Avro’yu aşan AB dışı şirketler veya “Üçüncü Ülke Ana Şirketleri”: Söz konusu bu ana şirketler ayrıca aşağıdaki koşullardan birini karşılamalıdır:
-AB'de büyük işletme olarak sınıflandırılan bir yan kuruluşa sahip olunması (yukarıda tanımlandığı gibi büyük bir AB şirketi olan
-AB tarafından düzenlenen bir pazarda listelenen mikro işletme olmayan bir yan kuruluşa sahip olunması
-Bir önceki mali yılda 40 milyon Avro’dan fazla net ciro elde eden AB’deki büyük bir şubenin mülkiyeti
Raporlama tarihi:1 Ocak 2028 tarihinden itibaren geçerli olacak olup, 2028 mali yılı raporlamalarını 2029 yılında sunacaklardır.
CSRD’nin getirdiği yükümlülükler nelerdir?
CSRD çerçevesinde, şirketlerden birçok bilginin paylaşılması istenecektir. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir:
-
İş modeli, strateji ve sürdürülebilirlik riskleri ile fırsatlarının kısa bir özeti sunulmalıdır.
-
Net ESG (Environmental, Social and Governance) kısaltmasıyla bilinen çevresel, sosyal ve kurumsal yönetim hedefleri belirlenmeli ve bu hedeflere ulaşma süreci yıllık olarak yayımlanmalıdır. Ayrıca, varsa geçiş planları da detaylı olarak sunulmalıdır.
-
AB Taksonomisi’ne uyum konusunda bilgi verilmelidir.
-
Uzun vadeli vizyon ve stratejiye sürdürülebilirlik unsurlarının entegre edilmesi gerekmektedir.
-
Sürdürülebilir ekonomik modelin paydaşı olmak için planlar oluşturulmalıdır.
-
Paris Anlaşması hedeflerine uyum sağlamak ve 2050'ye kadar iklim nötr hale gelmek için alınacak önlemler belirlenmelidir.
-
Kömür, petrol ve doğalgaz yoğun faaliyetlerin durdurulması için bir yol haritası oluşturulmalıdır.
-
Şirketin sürdürülebilirlik konularındaki etkisi ve etkilendiği sürdürülebilirlik konuları açıklanmalıdır. Bu bakış açısına çifte önemlilik (double materiality) denir.
-
Sera gazı emisyon hedefleri belirlenmelidir.
-
Şirketin sürdürülebilirlikle ilgili politikaları, teşvik programları dâhil olmak üzere detaylı olarak açıklanmalıdır.
-
Şirket operasyonlarının ve değer zincirinin mevcut ve potansiyel olumsuz etkilerine yönelik durum tespit süreçleri uygulanmalıdır.
Raporlamanın niteliğini kim sağlayacak?
Raporlama süreci, akredite edilmiş (yetki verilmiş, resmen tanınmış) bir bağımsız denetçi veya onaylayıcı tarafından onaylanmalıdır. Şirketlerin raporlama kurallarına uyumunu sağlamak için bağımsız denetçi veya onaylayıcının, sürdürülebilirlik bilgilerinin AB tarafından tanınan sertifikasyon standartlarına uygun olduğunu doğrulaması gerekmektedir.
Avrupa dışındaki şirketlerin raporlamaları için ya bir Avrupalı denetçi tarafından ya da üçüncü bir ülkede faaliyet gösteren bir denetçi tarafından onaylanması gerekmektedir.
CSRD nedir, kimleri kapsar ve ne zaman uygulanmaya başlanacak sorularına yanıt aradığımız yazımızda, şirketlerin sürdürülebilirlik performansını raporlamasını zorunlu kılan bu direktifin detaylarına değindik. Bu direktif, sürdürülebilirlik alanında şirketlerin daha şeffaf olmalarını ve faaliyetlerini paydaşlarına daha açık bir şekilde iletmelerini sağlayacak.