Karar verme süreci, yaşamımızın her alanında önemli bir rol oynar. Ancak bazen kararlar almak, kişiler üzerinde belirli bir kaygı yaratabilir. Karar verme kaygısı olarak da tanımlanan bu durumun üstesinden gelmek hayatı kolaylaştırmak adına önem taşır.
Bu yazımızda karar verme kaygısının nasıl ortaya çıktığını, ne tür belirtiler gösterdiğini ve bu kaygının nasıl aşılabileceğini inceledik.
Karar verme kaygısının belirtileri
Karar verme kaygısı, bireyin karar alma sürecinde yaşadığı birtakım belirtilerle kendini gösterir. Bu belirtiler, kişinin zihinsel ve duygusal durumunu etkileyerek yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. İşte karar verme kaygısının belirtileri:
-Sürekli erteleme ve kararsızlık: Karar verme kaygısı yaşayan kişiler, sürekli erteleme dürtüsünde olarak seçenekler arasında sonuca varmakta zorlanabilirler. Bu durum, kararsızlık ve belirsizlik hissiyatına neden olur.
-Korku ve endişe: Karar verme süreciyle ilgili duyulan korku ve endişe, üzerine düşünülenkonuyla ilgili olası sonuçlar hakkında kaygı yaratır. Başarısızlık, eleştirilme veya olumsuz bir tepki alma korkusu, karar verme kaygısının temel belirtilerindendir.
-Sürekli düşünme ve analiz etme: Karar verme kaygısı yaşayan bireyler, bir kararı almaya çalışırken aşırı düşünme ve ayrıntılı analiz etme eğilimindedirler. Bu durum, süreci uzatır ve aşırı düşünce karmaşası yaratır.
-Başkalarının onayına duyulan ihtiyaç: Karar verme kaygısı yaşayan kişiler, aldıkları kararın başkaları tarafından onaylanmasına aşırı derecede önem verebilirler. Başkalarının olumlu geri bildirim alamama korkusu, kişinin kendi içsel değerlendirmesini etkileyebilir.
-Fiziksel belirtiler: Karar verme kaygısı sadece zihinsel değil, aynı zamanda fiziksel belirtilere de yol açabilir. Bu belirtiler arasında baş ağrısı, mide rahatsızlıkları, uyku sorunları ve gerginlik bulunabilir.
-Karar sonrası ikinci tahmin: Karar verme kaygısı yaşayan bireyler, bir kararı verdikten sonra dahi sürekli olarak sorgulama halinde ikinci tahminde bulunabilirler. Bu durum, karar aldıktan sonra bile rahatlamamaya neden olabilir.
Karar verme kaygısını aşma yolları
Karar verme kaygısıyla başa çıkmak, kişinin içsel gücünü ve karar alma becerilerini geliştirmesini gerektirir. Aşağıda, bu kaygıyı aşmanın bazı etkili yollarını inceledik:
Bilgi toplama ve analiz etme:
-Sorununuzla ilgili daha fazla bilgi edinmek, karar verme sürecinizdeki belirsizlik duygusunu azaltabilir.
-Seçeneklerinizi analiz etmek için objektif verilere dayanarak, kararlarınızı daha bilinçli bir şekilde alabilirsiniz.
Küçük adımlarla başlama:
-Büyük kararlar yerine küçük adımlarla başlamak, süreci daha yönetilebilir hale getirebilir.
-Atılan adımlarla öğrenilen dersler, daha büyük kararlar alırken güveninizi artırabilir.
Duygusal denge ve farkındalık:
-Meditasyon ve derin nefes alma gibi tekniklerle duygusal dengeyi korumak, karar verirken ortaya çıkan stresi azaltabilir. INSEAD ve Wharton School'un bir araştırması, 15 dakikalık meditasyonun insanların daha akıllı seçimler yapmasına yardımcı olabileceğini bulmuştur. Bunun nedeni, şimdiki anın farkındalığını geliştiren ve zihni diğer düşüncelerden temizleyen farkındalık meditasyonunun, genellikle karar almayı etkileyen önyargıları ortadan kaldırmaya yardımcı olabileceği şeklinde belirtilmiştir.[1]
Bağımsız düşünce ve değerlendirme:
-Başkalarının onayını almak yerine, kendi değerlerinizi ve hedeflerinizi göz önünde bulundurmak etkili bir yöntemdir.
-Kararlarınızı dış etkilerden bağımsız olarak değerlendirme yeteneği, daha sağlıklı kararlar almanıza katkı sağlayabilir.
Başkalarından yardım alma:
-Karar verme kaygısıyla başa çıkarken profesyonel bir yardım almak, danışmanlık veya terapi gibi destek hizmetleri, içsel deneyimlerinizi anlamanıza ve geliştirmenize yardımcı olabilir. Anksiyete Bozuklukları ve Karar Verme için Bilişsel-Davranışçı Terapi: Literatür İncelemesi (2019), anksiyete bozukluklarıyla ilişkili karar verme zorluklarının ele alınmasında bilişsel-davranışçı terapinin (BDT) etkinliğini incelemiştir. Araştırma, BDT'nin anksiyete bozukluğu olan bireylerde karar verme sonuçlarını sürekli olarak iyileştirdiğini bulmuştur.[2]
-Güvenilir bir arkadaş veya aile üyesinden farklı bir bakış açısı almak, kararlarınızı değerlendirmenize yardımcı olabilir.
- Bazı kararlar zahmetsizce alınırken, bazıları kaygıyı tetikleyebilir ve kişiyi kararsız bırakabilir. Yaygın ancak sıklıkla gözden kaçırılan bir zorluk olan karar verme kaygısının derinliklerinde büyüme ve dönüşüm potansiyeli yatmaktadır. Ortaya çıkan zorlukları kucaklamak, güçlenme ve dayanıklılık duygusuna yol açabilir. Duyguların seçimlerinizin üzerindeki etkisinin farkına vardığınızda kaygınızı daha rahat yönetebildiğinizi göreceksiniz.