Bilgiye ulaşmanın ve paylaşmanın oldukça kolay olduğu şu günlerde, bilgi kirliliği giderek daha fazla tartışılan bir konu haline gelmeye başladı. Bu da karşımıza yeni bir problem çıkarıyor. Sahte ve yalan haberlerin yaygınlaşması doğru bilgiye ulaşmamızı zorlaştırabiliyor. Özellikle internet ve sosyal medya kullanımı başta olmak üzere bilgi kaynaklarını kontrol etmek her geçen gün daha fazla önem kazanmaya başladı. Ancak biraz detaycı davranarak doğru ve yanlış bilgi ayırt edebilmemiz mümkün.
Sahte haberlerden kaçınmak için ipuçları
Çevrim içi olan herkes, yanlış olsa bile bir bilgiyi yayınlayabilir ve paylaşabilir. Sahte bir hikaye anlatmak için fotoğrafların ve videoların bile üzerinde oynanabilir, yanlış etiketlenebilir veya manipüle edilebilir.
İlk olarak tüm bilgileri ve haberleri sosyal medyadan almamamız gerekiyor. Sosyal medya ve birincil olmayan mesajlar, bilgi edinmenin en doğru yolları değil. Bilgilerinizi doğrudan konuyla ilgili bir yetkiliden, uzmandan ya da saygın bir haber kuruluşunun raporlarından almak en iyisidir. Güvenilir web siteleri veya konu ile ilgili resmi ve devlet web sitelerinden bilgiyi kontrol edebiliriz. Haberi kimin yazdığını ve yazdıklarına güvenip güvenemeyeceğimizi belirlemek bu noktada ön plana çıkıyor.
Yetkili, uzman ve saygın kaynaklara ulaşmak
Hakkında bilgi aradığınız konuda güvenilir liderler olan kuruluşları arayın. Tıbbi bakım için bir doktora veya tıp uzmanına gideceğiniz gibi, tıbbi bilgi için Sağlık Bakanlığı'nın web sitesini ziyaret edin.
Bir bilgiye sosyal medya aracılığıyla ulaştıysanız, 5 saniyenizi ayırıp bu bilgiyi hemen tarayıcınızın arama motorundan aratın. Saygın haber sitelerinin bu bilgiyi bildirip bildirmediğini kontrol edin. Yanlış bir bilgi sizi öfkelendirebilir ya da aşırı duygulara kapılmanıza neden olabilir. Böyle bir manipülasyona maruz kalmamak için haberlerin taraflı mı yoksa tarafsız mı olduğunu gözden geçirin.
Daha eski ve güncel olmayan yazılar ve haberler yanlış bilgi içerebilir. Yayınlandığı tarihi ve yakın zamanda güncellenip güncellenmediğini kontrol edin. Bilgiyi sosyal medyada bulduysanız, herkesin sosyal medyada herhangi bir şey yayınlayabileceğini, görüntüleri ve videoları değiştirmenin kolay olduğunu unutmayın. Aradığınız bilginin başlığını kontrol edin ve şu soruyu sorun: Aradığım başlıkla eşleşiyor mu yoksa bir tıklama tuzağı mı?
URL'nin veya web adresinin bakmak istediğiniz adres olduğundan emin olun. Bazı web siteleri, insanların sitelerini yanlışlıkla okumasını sağlamak için taklitçi taktikleri kullanabilir. Tarayıcılar artık sizi web siteleri konusunda uyarabiliyor. Web sitelerinin uzantılarına ve bu uyarılara dikkat etmeye özen gösterin. Sahte haber ve bilginin yanı sıra bu tarz web siteleri siber güvenliğinizi de tehdit edebilir.
Eskiden beri hayatımızda olan medya okuryazarlığı teknolojinin gelişmesiyle birlikte radyo, televizyon ve gazete gibi yayın organlarının dışında da önem kazanmaya başladı. Medya araçları kişisel çıkarlar ya da toplumu yanlış yönlendirmek gibi kötü niyetli bir şekilde kullanılabilir. Bu yüzden ulaştığımız haberleri farklı görüş ve açılardan takip etmemiz önem taşıyor. Ulaştığımız bilgi her ne olursa olsun doğruluğunu sorgulamamız, güvenilir kaynaklardan almaya özen göstermemiz ve tek bir kaynak değil farklı kaynaklardan da bu bilgiyi ve haberi araştırmamız gerekiyor.