İnternetin gelişimi hız kazandı. Özellikle kripto para ve NFT gibi merkeziyetsiz teknolojilerin temel konsepti, bizi yeni bir internet devrimi ile tanıştırmak üzere: Web 3.0
İnternetin yeni türü Web 3.0, kullanıcıların, veriye özel depolar hakkında endişelenmeden akıllıca etkileşimde bulunabileceği ve iş birliği yapabileceği, sanal dünyanın merkezi olmayan bir versiyonu olmayı hedefliyor. Bu web evrimini daha kapsayıcı ve az önyargılı hale getirmek için odaklanılması gereken kaynak olarak da blockchain teknolojisi karşımıza çıkıyor.
Web’in evrimi
Milyarlarca insan bilgi alışverişi yapmak, okumak, yazmak ve internet üzerinden iletişim kurmak için World Wide Web’i bir araç olarak kullanıyor. Web de kullanım amaçlarının gelişmesine bağlı olarak yıllar içinde önemli ölçüde değişiyor. Web'in evrimi genellikle üç aşamaya ayrılıyor: Web 1.0, Web 2.0, Web 3.0.
Web 1.0 ve 2.0
İnternetin en eski sürümü Web 1.0 olarak biliniyordu. Web 1.0'ı salt okunur veya söz dizimsel web olarak düşünebiliriz. Web 1.0’da katılımcıların çoğu içerik tüketicileriydi. Üreticiler ise çoğunlukla metin veya grafik biçiminde sunulan materyallerle web siteleri oluşturan web geliştiricileriydi. Web 1.0 kabaca 1991'den 2004'e kadar varlığını sürdürdü. Veri ve içerik, bir veri tabanından ziyade statik dosya sisteminden sağlanıyordu ve web sayfalarında çok az etkileşim vardı.
Çoğumuz web’i, etkileşimli okuma-yazma ve sosyal web olarak da bilinen Web 2.0 sürümünde gördük. Web 2.0 evrenindeki yaratma sürecine katılmak için geliştirici olmanıza gerek yok. Birçok uygulama, herkesin yaratıcı olabileceği şekilde tasarlanıyor.
Bir düşüncenizi dünyanın geri kalanıyla paylaşabilirsiniz. Video yayınlayarak onu Web 2.0'da milyonlarca kişinin izlemesi, etkileşimde bulunması ve yorum yapması için sunabilirsiniz. Sosyal medya ve video platformlarını Web 2.0 için örnek olarak gösterebiliriz.
Web 2.0'da verileriniz veya nasıl saklandıkları üzerinde kontrolünüz yoktur. Gerçekte, işletmeler sık sık kullanıcı verilerini izinleri olmadan izler ve kaydeder. Bu platformlardan sorumlu firmalar daha sonra tüm bu verilere sahip olur ve onları yönetir.
Kullanıcı verilerinin merkezileştirilmesi, bilip kullandığımız şekliyle web'in işleyişi için esastır. Veri ihlalleri Web 2.0 uygulamalarında yaygındır. Bu noktada da Web 3.0 karşımıza çıkar.
Web 3.0
Web 3.0’ın çok konuşulmasının sebebi internetin geleceğini temsil etmesi. Bu yeni teknoloji, içeriği ile ilgi çekiyor çünkü devrim yaratma niteliğinde.
Web 3.0’ın en temel ve belirgin ilkesi merkeziyetsizlik. Web 2.0'da bilgisayarlar; sabit yerde, genellikle tek sunucuda depolanan bilgileri bulmak için benzersiz web adresleri biçiminde HTTP kullanır. Web 3.0 ile bilgi, içeriğine dayalı olarak bulunacağından, aynı anda birden fazla yerde saklanabilir ve merkezi olmayan hale getirilebilir.
Bu, internet devleri tarafından tutulan devasa veri tabanlarını bozup kullanıcılara daha fazla kontrol vererek gereksiz zenginleşmelerin önüne geçebilir. Web 3.0 ile cep telefonları, masaüstü bilgisayarlar, araçlar ve sensörler dahil; farklı ve giderek daha güçlü bilgi işlem kaynakları tarafından oluşturulan veriler, kullanıcılar tarafından merkezi olmayan veri ağları aracılığıyla satılacak. Bu da kullanıcıların mülkiyet kontrolünü elinde tutmasını sağlayacak.
Web 3.0 uygulamaları; blok zincirler ve çok sayıda eşler arası sunuculardan oluşan, merkezi olmayan ağlar veya ikisinin karışımı üzerine kuruludur. Bu programlar, merkezi olmayan uygulamalar (DApp'ler) olarak bilinir ve bu terimi Web 3.0 topluluğunda çok duyacaksınız.
Web 3.0, iki boyutlu basit bir web'den daha gerçekçi üç boyutlu siber dünyaya evrilirken internetin geleceğini değiştirecek. E-ticaret; online oyunlar, emlak piyasası gibi Web 3.0 web siteleri ve hizmetleri, üç boyutlu tasarımı önemli ölçüde kullanmaya başlayacak.
Bu yeni teknoloji ile yapay zekâ ve makine öğrenimi hayatımızda daha fazla yer edinecek, web siteleri yapay zeka sayesinde kullanıcılara daha iyi ve doğru içerikler sunabilecek.
Bazı soru işaretleri olsa da aracıların ortadan kaldırılmasından, kullanıcıların verilerinin güvene alınmasına, veri kontrolünün kendi ellerine geçmesine kadar Web 3.0 hayatımıza birçok yenilik getirecek.